The Project Gutenberg EBook of The Esperantist, Vol. 1, No. 9, by Various
This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org
Title: The Esperantist, Vol. 1, No. 9
Author: Various
Editor: H. Bolingbroke Mudie
Release Date: October 7, 2010 [EBook #34043]
Language: Esperanto
Character set encoding: ASCII
*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK THE ESPERANTIST, VOL. 1, NO. 9 ***
Produced by David Starner, Andrew Sly and the Online
Distributed Proofreading Team at https://www.pgdp.net (This
book was produced from scanned images of public domain
material from the Google Print project.)
_Transcriber's Notes_
A few minor typographical errors have been corrected without notice.
However, many grammatical errors and odd spellings have been left as
in the original.
SINGLE COPIES PRICE FOURPENCE NET.
_No. 9._
_Julio, 1904._
THE
ESPERANTIST
La Esperanta Gazeto por la
Propagando de la Internacia Lingvo.
Edited by H. BOLINGBROKE MUDIE.
ANNUAL SUBSCRIPTION: 3/- (4 francs; 1-1/2 roubles; 75 cents).
Published by THE LONDON ESPERANTO CLUB, 41, Outer Temple, London, W.C.
CONTENTS.
Page
Editor's Notes 129-130
The Tempest, End of Act 1 (translated by
A. Motteau) 131
From the 'Meditations of Marcus Aurelius'
(translated by K. Eucharis) 131
Items of Interest 132
Adventures of Count Fathom (translated by
D. H. Lambert, B.A.) 133
Esperanto in Japan 134
My Dearie (William Officer) 135
The Sun at its Zenith (Thomas Hunter, M.A.) 135
Unexpected News (H.B.M.) 136
Boulogne (H. Bolingbroke Mudie) 136-8
The Language of Flowers (Ben Elmy) 138
The Certificate of Merit (G. D. Buchanan) 140-1
Another Original Welsh Sketch (E.W.) 142
A Night in "Calabre" (translated by Paul Boulet) 143
Correspondence Page 144
For Local Information apply to the Hon. Sec. of the following
Official Societies:--
BATTERSEA--Sro. A. T. Lee,
2, Cupar Road, Battersea.
BRIGHTON--Miss OXENFORD,
16, Upper Westbourne Villas, Hove.
BRIXTON--Sro. E. W. EAGLE,
22, Kellett Road, Brixton.
CORBRIDGE-ON-TYNE--Sro. Lotinga,
Trinity Terrace.
DOVER--Sro. H. R. GEDDES,
Northumberland House, Dover.
EDINBURGH--Miss Tweedie, M.A.,
2, Spence Street.
FOREST GATE--Sro. E. J. R. Beal,
74, Claremont Road, E.
GLASGOW--Hon. J. H. Wallace,
3, Hampden Terrace, Mount Florida.
HUDDERSFIELD--Sro. G. H. Taylor,
13, Birkly Hall Road.
ILFORD--Sro. W. A. Jeffery,
42, Park Road, Ilford, E.
KEIGHLEY--Sro. J. Ellis,
Compton Buildings, Bow Street, Keighley.
LEEDS--Sro. J. E. Wyes,
2, Marlboro' Grove, Leeds.
LIVERPOOL--Sro. R. E. Issott,
5, Gresham Street, Edge Lane.
NEWCASTLE--Sro. H. W. Clephan,
3, Cotfield Terrace, Gateshead.
NOTTINGHAM--Sro. F. G. Rowe,
51, Portland Road.
PORTSMOUTH--Dr. Greenwood,
182, Queen's Road.
PLYMOUTH--Sro. Thill,
6, Barton Crescent, Mannamead.
ST. ANDREWS--Sro. J. T. Haston,
133, South Street, St. Andrews.
TYNEMOUTH--Sro. Alan F. Davidson,
26, Park Crescent, N. Shields.
N.B.--It is earnestly hoped that gentlemen who are willing to form
local groups will communicate with the Hon. Sec., Esperanto Club, who
will do all in his power to assist them in the work.
The Remington
THE _UNIVERSAL_ TYPEWRITER.
Just think of it!
THE INTERNATIONAL MACHINE.
_Unbound by ties of nationality:
The common bond of union of all civilised peoples._
The Remington can be supplied fitted for Esperanto.
* * *
THE REMINGTON TYPEWRITER COMPANY,
100, Gracechurch St., London, E.C.
La Remington
LA _UNIVERSALA_ SKRIBMASXINO.
Pripensu je tio!
LA INTERNACIA MASXINO.
_Tute liberigxita de naciaj ligiloj:
La Komuna unuigilo por cxiuj civilizitaj popoloj._
La Remington estos liverita kun Esperantaj presliteroj.
* * *
LA REMINGTON TYPEWRITER KOMPANIO,
100, Gracechurch St., Londono, E.C.
JUST PUBLISHED.
First Edition of 100,000.
Text Book of Esperanto.
...THE INTERNATIONAL LANGUAGE...
Price 1-1/2 d., post free. For Propaganda purposes, 10d. per dozen,
carriage extra.
Publishers: DIXON & HUNTING, FARRINGDON PRESS, LTD., 180,
FLEET STREET, LONDON, E.C.
Adresareto de Personoj kiuj deziras Korespondadi.
Dro. G. Busuttil, Misida, Malta. Pri diversaj temoj. Deziras
partopreni "Rondiranton" de Samideanoj.
M. Delache, 82 rue Brequerecque, Boulogne sur Mer, France.
Pri maraj konstruajxoj kaj intersxangxos dokumentojn kaj disegnojn
pri tiu temo.
M. A. Gehet, 10 rue de l'Ouest, Rouen, France. Deziras
klopodi pri tehxnika vortaro pri la metal--kaj masxin--komerco.
C. Stuart-Menteath, Esq., 23, Upper Bedford Place, London,
W.C. Precipe kun alilandanoj prefere pri Gxardenaj Urboj kaj scienco
de heredo por malhelpi homan degeneron. Intersxangxos The
Esperantist kontraux alilandaj Esperantaj Gazetoj.
A. T. Simper, Esq., Attaree Khat T.E., Singribari Hat, P.O.
Mangaldai, Assam, N. India. Intersxangxos fotografajxojn kun
cxiulandanoj.
H. W. Southcombe, Esq., The Park, Yeovil, England. Pri cxiuj
aferoj kun alilanduloj. Deziras renkonti Esperantistojn cxe
Ilfracombe (N. Devon) dum Julio.
Miss M. White, 60, Dalziel Drive, Pollokshields, Glasgow,
Scotland. Esp. Vidajxkartojn el cxiuj landoj. Cxiam respondos.
La Kosto de la Enskribo estas 6d. (70c. per posxtsignoj).
THE ESPERANTIST.
The Esperanto Gazette for the spread of the International Language.
ABONPAGOJ ESTAS RICEVEBLAJ CXE
SUBSCRIPTIONS SHOULD BE SENT TO
The Hon. Sec., ESPERANTO CLUB, 41, Outer Temple, London, W.C.
AUSTRIA.--Sro. T. Cejka, Bystrice Hostyn, Moravia.
BELGIUM.--M. M. Seynaeve, 3, Rue de l'Avenir, Courtrai.
FRANCE.--M. C. Gaubert, 9, rue Charras, Paris.
GERMANY.--Doktoro Mybs, 68, Markt Strasse Altona, Elbe.
MALTA.--A. Agius, Esq., 92, Strada S. Gaetano, Hamrun.
RUSSIA.--Societo Espero, Bol. Podjaceskaja 24 log 12, St. Petersburg.
SWEDEN.--Sro. P. Ahlberg, 50, Dobelnsgatan, Stockholm.
_Nepresitajn manuskriptojn la Redakcio resendos se oni aldonis
posxtsignon._
_Alsendatajn artikolojn la Redakcio laux bezono korektos._
_Oni povas sendi la abonpagon per posxtsignoj, kiuj estas akceptataj
lauxvaloro._
_Oni sendu cxiujn artikolojn, demandojn kaj avizojn al La Redaktoro,
67, Kensington Gardens Square, London, W._
No. 9.
Subscription, 3s. Per Annum.
Single Copies, 4d. net.
JULIO, 1904.
La Angla Unufoliego, enhavanta tutan Gramatikon kaj suficxe grandan
vortaron, estas tre valora propagandilo. Nur per Esperanto estas eble
skribi leteron al iu, kiu ne komprenas la lingvon, kaj per tiu
unufoliego (kies kosto estas nur dek centimoj) la letero estas tute
komprenebla. Por ke tio cxi estu kiel eble plej utila por la
Esperantistaro, estas necesege ke gxi ekzistu en diversaj lingvoj. Se
niaj alilandaj Samideanoj presigos tradukojn en siajn proprajn
lingvojn, ni plezure acxetos centojn da ekzempleroj; sed se ili
devigos nin presigi tradukojn en la Franca, Germana, k.t.p., lingvoj
ni esperas, ke ili siaparte acxetos milojn da ili de ni. Sed, nature,
gxi devas farigxi parto de la alilanda propagando. Ni fidu, ke
baldaux tiuj unufoliegoj multe helpos nian aferon, precipe inter la
komercistoj en cxiuj landoj.[1]
Alia sistemo por gajni aligxantojn estas la instruado de Esperanto
inter la sciama junularo. Cxu niaj Esperantistaj gepatroj petos al la
instruistoj ke ili instruu iliajn gefilojn pri la internacia lingvo?
Kaj cxu la Esperantistaj instruistoj instruos Esperanton en siaj
lernejoj? Ni gxin esperas, kaj jam ricevis kelkajn interesegajn
leterojn de estroj kiuj jam faris tiun cxi, kun bonegaj rezultatoj.
Cxiam kaj cxie la geknaboj treege sxatas nian logikan lingvon. La
klopodo inter la junularo memorigas al mi, ke Sro. Privat, Direktoro
de _La Juna Esperantisto_ (9, _Av. des Vollandes, Geneva_), sciigis
min, ke li nur havas du abonantojn en Anglujo. _La Juna Esperantisto_
celas disvastigi Esperanton inter la junuloj, kaj ni plezure akceptos
jarabonpagojn (2 frankoj) por tiu cxi dumonata jxurnalo.
Sinjoro Cart ankaux plendas, ke la Brita Blindularo ne ankoraux
kolektigxis sub la nia Standardo. La nova _Esperanta Ligilo_ (monata)
en la Braillea skribo eble tuj plibonigos tiun malbonan aferon. Cxiuj
blinduloj devas sin turni al _Profesoro Cart_, 12, _Rue Soufflot,
Paris._
La verkintoj de _A New Hobby_ afable donacis al the London Esperanto
Club por senpaga disdono, la restajxon de la eldono. Tiuj
Esperantistoj kiuj sendos la posxtelspezon povos havi senpagan aron
de tiu interesa brosxuro.
_"Ies perdo, alies gajno!"_ estas ja prava proverbo. Kvankam ni
Angloj multe bedauxras la foriron de du el niaj plej fervoraj
kunlaborantoj, ni konsolas nin je la penso ke Germanujo kaj
Queenslando nun havos novajn kaj lertajn adeptojn, kiuj povos estri
novajn grupojn tie. Ne do estas perdo, sed nur translokigo de
energio! Bondezirojn kaj Sukceson!
La someraj libertempoj alvenas, kaj cxiuj bonaj Esperantistoj
kompreneble deziras vojagxi alilande, por paroli Esperante. Estos do
interese rimarki, ke mi ricevis tre afablajn leterojn de Kapitano
Cape, en Algxerujo, kaj Sro. David, de la Grupo en St. Claude, Jura,
promesantaj tre koran akcepton de Anglaj Esperantistoj. Mi denove
diru, ke la Departemento Jxura estas tre vizitinda loko, kaj mi
konsilu cxiujn, kiuj povas, gxui la belajn montojn, aeron kaj
lingvon. Mi bedauxras, ke spaco mankis por la du afablajn leterojn.
Eble Algxerujo estos pli komforta dum la vintro.
Cxar la unua tago de Auxgusto estas Angla _banklibertago_, kaj tiom
da niaj Abonintoj estos en Havro, mi provos sendigi la dekan numeron
de The Esperantist je Julio 28. Tiu numero enhavos tre interesan
Danan rakonton de nia bonekonata kunverkantino, Frauxlino Bauxer.
Ankaux originala artikolo el Hindujo, de Sro. Simper verkita, kaj
ankoraux alia harstariganta originala rakonto, de la sindonema O.W.,
tie trovigxos.
Vere The Esperantist baldaux farigxos tute fama pro la
terurigaj rakontoj kiujn gxi enhavas! Tiuj cxi kun la kutimita poezio
espereble donos niajn Legantojn suficxe da interesaj temoj por la
libertempo.
Amiko, kiu pensas pri mia laboro pli ol sia propra plezuro, proponis
ke mi sekvu la planon de alilanda Gazeto, kaj ne eldonu Auxgustan
numeron. Sed, laux mia opinio, tio cxi estus nedezirinda. Cxiumonate
mi sendos kiel eble plej legindan gazeton al la Abonintoj, fidante ke
gxi dauxrigos ilian intereson.
La Redaktoro.
FOOTNOTE:
[1] _We have just received a Bulgarian Broadsheet, price
1d. May the others soon follow._
The English Broadsheet, containing a complete grammar and an
adequately large vocabulary, is a very valuable means for propaganda.
In Esperanto alone is it possible to write a letter to anyone who
does not understand the language, and with that broadsheet (the cost
of which is but a penny) the letter is entirely comprehensible. In
order that this may be as useful to Esperantists as possible, it is
essential that it exist in divers languages. If our foreign friends
will have translations printed in their own languages, we will gladly
purchase hundreds of copies; but if they compel us to print French,
German, etc., translations, we hope that they for their part will buy
thousands of them from us. Obviously, it should become part of the
foreign propaganda. Let us trust that soon those broadsheets will
greatly help our cause, especially among business men in all
countries.
Another means of gaining new adherents is the instruction of
Esperanto to studious young people. Will our Esperantist parents ask
teachers to instruct their children in the international language?
And will Esperantist masters teach Esperanto in their schools? We
hope so, and have already received some most interesting letters from
principals who have already done so, with excellent results. In every
instance children greatly appreciate our logical tongue. The movement
among the young folk reminds me that M. Privat, Editor of _La Juna
Esperantisto_ (9, _Avenue des Vollandes, Geneva_), tells me he has
only two subscribers in England. _La Juna Esperantisto_ aims at
spreading Esperanto among the young, and we will accept with pleasure
annual subscriptions (1s. 9d.) for this bi-monthly journal.
M. Cart also complains that the British Blind have not yet rallied
round our Standard. The new _Esperanta Ligilo_ (monthly) in Braille
will possibly at once remedy this misfortune. All blind students
should apply to _Professor Cart_, 12, _Rue Soufflot, Paris._
The authors of _A New Hobby_ have kindly presented the London
Esperanto Club with the remainder of the edition for free
distribution. Those Esperantists who will send cost of postage can
have a number of that interesting brochure free.
"Someone's loss is another's gain" is indeed a true proverb. Although
we English greatly regret the departure of two of our most earnest
fellow-workers, we console ourselves in the thought that Germany and
Queensland will now possess new and able adepts, who will be able to
preside over new groups there. It is therefore no loss, but merely a
translocation of energy! All good wishes and success!
The summer holidays approach, and all good Esperantists naturally
want to journey abroad to speak Esperanto. It will, then, be
interesting to note that I have received very kind letters from
Captain Cape, in Algeria, and M. David, of the Group in St. Claude,
Jura, promising a very hearty welcome to English Esperantists. Let me
state once more that the Departement Jura is a place to be visited,
and let me advise all who can to enjoy the lovely mountains, air, and
language. I regret that space is lacking for the two kind letters.
Perhaps Algeria will be more comfortable in winter time.
As August 1st is an English Bank-holiday, and so many of our
Subscribers will be in Havre, I will try to have the tenth number
of The Esperantist sent out on July 28th. That issue will
contain a most interesting Danish tale, by our well-known
collaborator, Miss Bauer. Also an original article from India,
written by Mr. Simper; and a further hair-on-end original story, by
the devoted O.W., will appear there.
The Esperantist will in truth soon become quite famous on
account of the terrifying tales therein contained! These, with the
usual poetry, will, it is hoped, give our readers enough interesting
matter for the holidays.
A friend who thinks more of my work than his own pleasure, proposed
that I should follow the example of a foreign Gazette, and not issue
an August number. But, in my opinion, this would be undesirable.
Every month I will send Subscribers a gazette as readable as
possible, trusting that it will sustain their interest.
Literal Translation.
[_Copyright reserved._]
[_Tradukis Esp. 6266._]
LA VENTEGO (Dauxrigo).
(_Vidu la ok antauxajn Nrojn._)
AKTO I. (fino).
Sceno 2 (_fino_).
Prospero.-- Silentu! se vi diros unu vorton
Mi vin kulpigos, eble vin malamos!
Cxu vi trompanton tian sxirmi volus?
Vi pensas ke ne pli belformo estas,
Cxar vi nur vidis lin, krom Kalibanon.
Angxeloj vere la ceteraj homoj,
Cxi tiu nur alia Kalibano!
Mirando.-- Amemo mia do, humila vere,
Pli belan homon ne deziras vidi!
Prospero (_al Ferdinando_).--Obeu; venu; la nervaro via
Sen fortikeco, nun reinfanigxas.
Ferdinando.--Tro vere estas: nun min mem mi sentas
Malliberulo. La kruela perdo
De patro kaj amikoj, la minacoj
De homo, kiu tiel min ofendis,
Nu, cxio al mi sxajnus suferebla,
Se, foje, tage, mi ekvidi povus
Cxi tiun junulinon. Libereco
Aliajn terajn lokojn povas gxui:
Suficxa spaco por mi estus tiu
En kiu sxi aperos.
Prospero (_flanken_).-- Tio tauxgos:
Vi bone ellaboris, Arielo.
(_Al Ferdinando_) Nun, venu! (_Al Arielo_) Auxdu plie por la sekvo.
(_Al Ferdinando_) Tuj venu kun mi!
Mirando.-- Kuragxigxu, tamen,
Cxar bonnatura estas mia patro
Pli ol paroloj liaj; li malofte
Kolere agas.
Prospero (_al Arielo_).-- Ho, vi liberigxos
Simile al montventoj--sed, memoru
Fidele la ordonojn.
Arielo.-- Akurate!
Prospero (_al Ferdinando_).--Min sekvu! (_Al Mirando_) Kaj vi,
por li ne petegu.
(_Foriras cxiuj_).
PENSOJ EL LA MEDITADOJ DE MARKO AUXRELIO.
Tradukitaj de Kasimir Eucharis.
Kiom da noblaj kaj famaj homoj estas malaperintaj el historio, kaj
hodiaux estas forgesataj cxe ni.
* * *
Mi faros tion, kio estas mia devo, tio suficxos. Sed pri aliaj aferoj
mi neniam enuigxos pri ili. Cxar ili estas aux sen la vivo, aux sen
la rezono, aux eble ili estas perdintaj sian vojon kaj gxin ne povas
trovi.
* * *
Aleksandro la Granda kaj lia cxevalisto, kiam mortitaj, estis ambaux
en la sama kondicxio, kaj ambaux havis la saman hazardon esti
disjxetitaj en atomoj, aux esti sorbitaj en la animo de la universo.
* * *
La plej granda afero por cxiu homo estas plibonigi sian spiriton, do,
rigardu bone, kiamaniere li tion faras. Sed pri cxiuj aliaj aferoj,
eblaj aux neeblaj, ili estas nur cindroj kaj fumo.
* * *
Kiam vi estas farinta ian bonecon, kaj kiam via najbaro estas
plibonigata pro tio, ne estu tiel malsagxa kiel sercxi pluan lauxdon
aux famon pro tio, kion vi faris.
* * *
Ne agu tiel, kiel se vi havis dek mil jarojn por disjxeti. Memoru, la
angxelo de la morto staras cxiam apud vi. Estu do bona pro io, kaj
agu bone dum ke vi vivas kaj gxi estas ebla tiel fari, cxar kiam
morto venos demandi vian korpon, de tiam vi povos fari nenion.
* * *
Revenu al la principoj de la sagxeco kaj vereco, kaj tiam tiuj cxi,
kiuj nune vin rigardas kiel simio aux kiel sovagxa besto deigos vin
post unu semajno.
* * *
Tio, kio estas agrabla al vi, Ho Naturo! estos agrabla al mi. Nenio
estos tro frua aux tro malfrua por mi, kiu estas sezona al vi, Ho
bela Patrino! Cxio, kion la sezonoj alportos al mi estos bona kaj
bela. El vi venas cxio laux gxia propra sezono, kaj laux propra
sezono gxi revenos al vi. Kaj tie, kie la poeto kantis: "Kara Urbo de
Cekropo," cxu mi ne kantos: "Kara Urbo de Dio."
* * *
Kiam vi estas kolerega kaj cxagrenega, tiam memoru, ke la homa vivado
dauxros dum momento kaj poste, cxiu el ni, tre rapidege, enterigxos
en la tombo.
* * *
Kaj hieraux Antistinio diris al mi en la Senato: "Ho Auxrelio, estas
regxa kaj nobla afero esti mallauxdata kiam vi faras bonajn farojn!"
DIVERSAJ AVIZOJ.
La Redaktoro multe bedauxras, ke tiom da abonintoj plendis pri la
prokrasto de la sendo de siaj Gazetoj. Se oni sendis la abonpagon
rekte al li, The Esperantist cxiam estas sendita per revenanta
posxto. Sed, se la abonpago estas sendita al alilanda ricevanto,
la sendo ne povas esti tiel rapida. Kaj la Redaktoro ne povas
garantii tujan sendon de alilandaj Gazetoj, menditaj per li. Li
nur scias, ke la nomoj de la abonintoj cxiam estas tuj senditaj al la
Redaktoro de la mendita Gazeto, kaj ne plu estas lia afero.
_Cunctari funestissimum_ sxajne ne estas alilanda Esperanta proverbo.
Gxi estu la Angla devizo!
* * *
Cxiuj Esperantistoj multe gxojos lerni ke Sro. de Menil finigis sian
grandan laboron, kaj ke la _Tutmonda Jarlibro_ eldonigxis. La unua
parto estas la nova _Adresaro_, kaj poste trovigxas milojn da adresoj
el cxiuj landoj. Ja utilega verko, pri kiu la sindonema arangxinto
devis esti multe zorginta. Cxiuj Esperantistoj devas havi tiun cxi
libron, kiu enhavas multe da interesaj avizoj, krom la granda nomaro.
(Price 2s., post free, from the Librarian).
* * *
Ni ankaux ricevis _Esperanto in dieci Lezioni_, Itala traduko de
_Esperanto en dix Lecons_ (kosto 8d., verkita de Conte Albert
Gallois, en Riolunato). Gxi helpu la Italan movadon.
* * *
Ankoraux alia lernolibro por niaj Francaj amikoj! Tiun cxi fojon,
estas: _Cours Commercial d'Esperanto_ (1s. 6d. post free) verkita de
Leon Marissauxx, 139 pagxoj; estas nur unu vorto por priskribi tiun
cxi verkon: _Bonega._ Tie oni, de la komenco gxis la fino, nur legas
frazojn utilaj por cxiutaga vivado, kaj ne la fantaziajn frazojn,
kiuj kutime trovigxas en cxiaj lernolibroj. Kaj la pecetoj por
traduki estas mallongaj kaj utilaj skizoj pri gxeneralaj aferoj, tiel
kiel Bicikletoj, Logxejoj, Leteroj, k.t.p. Ni esperu ke ni Angloj
baldaux posedos tian utilan komercan lernolibron.
* * *
_"La fundo de l'Mizero,"_ tradukajxo de Pola rakonto farita de la
bonekonata Esperantisto "Kabe." Kosto 8d., 91 pagxoj. Nia Pola
Samideano donis al ni tre lertan tradukon, sed ni korege konsilas
almenaux niajn legantinojn, ke ili ne legu tiun cxi verkon. Priskribo
pri la vivado de lepruloj, rakontita en maniero kiel eble plej
terura, ne tute estas legindajxo por ili, kaj, ni estas preskaux
certaj ke, se iaj el niaj legantoj komencos la tralegon de tiu
cxi verko, ili senhalte legados gxis la fino, kaj pensos kune kun
ni, ke estus estinta pli bone, se la unua pagxo estis estinta la
lasta, kaj ke la restajxo skribigxis neniam. Ne gxin legu, do, cxar
gxi alportos nenian bonon.
* * *
_"Por niaj filoj kiam ili estos dek-ok jaraj"_ de Dro. Paul Rodet
enhavas 32 pagxojn, kaj traktas tre lerte pri malfacila kaj delikata
temo. Ni konsilas ke la junuloj, por kiuj la libro estis skribita,
gxin legu.
* * *
Eble, kiam oni vidos tiujn cxi vortojn, oni jam estos vidinta sur
cxiuj Anglaj stacidomaj librejoj malgrandan rugxan Esperantan
lernolibreton, kies kosto estas unu penco. La unua eldono estas cent
mil ekzempleroj, kaj espereble multe helpos je la rapida disvastigo
de la lingvo inter cxiuj Anglaj-parolantaj popoloj.
* * *
Ni deziras danki la multe da amikoj kiuj sendis prestrancxajxojn.
Tiuj cxi cxiam plioftigxas, kaj nepre pruvas la progreson de nia kara
afero.
* * *
Sukcesa parolado estis farita en la Urbestrejo de Dovero, kaj nova
sed forta grupo tie fondigxis, dank' al la klopodoj de kelkaj
fervoraj tieaj kunbatalantoj. La Hon. Sek. de la Grupo estas _Sro. H.
R. Geddes, Northumberland House, Dover_, kaj ni esperas, ke tiuj
legantoj, kiuj vizitos Doveron dum la somero, povos helpi lian
propagandon. La nova Grupo eldonas belajn posxtkartojn, ilustrantaj
la uzo de la Esperantaj participoj per la verbo Trinki! Kosto 8
pencoj la dekduo, 4s. la cento, de 41, Outer Temple, W.C.
* * *
Nova Grupo ankaux fondigxis en Brightono, laux la anonco en No. 8.
_Frauxlino C. Oxenford_, 16, _Upper Westbourne Villas, Hove, Sussex_,
estas la tiea Hon. Sek., kaj tre plezure ricevos la nomojn de novaj
Membroj, kaj proponoj pri la Grupaj aferoj.
* * *
Amikoj en Ilfordo, Essex, ankaux sukcesis krei novan grupon apud
Londono. La Hon. Sek. estas Sro. W. A. Jeffery, 42, Park Road,
Ilford, E.
* * *
La _Unua Akto_ de _La Ventego_ finigxas en tiu cxi numero. Laux la
anonco en No. 8, la tuta Dramo eldonigxos en aparta libro (kosto 1
fr. 50) tuj kiam suficxe da mendoj estos ricevitaj. Anstataux la
Ventega pagxo, estontaj numeroj enhavos pagxon en la Angla
lingvo titolata _"Our Progress"_ kiu enhavos avizojn pri la novaj
pruvoj de nia progreso.
* * *
La Maltaj Esperantistoj enkondukis tre sukcesan novajxon. Anstataux
ol kunveni en cxambro, ili fotografiigxis, faris tre plezuran
ekskursion en la kamparon, kaj auxskultis Esperantan rakonton, kaj
priparolis Esperante tre plezure. Certe, dum la varma vetero, tiu cxi
plano estas kiel eble plej multe sekvinda.
* * *
Kara Sinjoro Redaktoro, Doni Esperantajn nomojn al Esperantaj
aferoj estas sendube tre bona regulo. Sed oni ne havas ian
rajton sxangxi la titolon de la plej granda verko de la granda
Doktoro. _Krestomatio_ estas ordinara vorto en la Franca kaj Greka
lingvoj por _Ekzemplero klasika de la literaturo de ia lingvo_. Estus
tute facile aldoni al via anonco de tiu cxi fama libro kelkajn
priskribantajn vortojn, sed la titolo devas resti, cxar gxi estas nun
parto de la _historio de la lingvo_. Via fidele, R. J. Lloyd (D.
Litt., M.A.).
(N.B.--Pravege! sed ne estas dubo ia, ke la titolo de la verko multe
malhelpas je gxia disvastigxo tie cxi.--Red.).
TERURIGA AVENTURO DE FERDINANDO, GRAFO FATHOM.
De Dro. Smollet, tradukita de D. H. Lambert, B.A. (Oxon.), 9660.
(Finigita; Vidu pagxo 118 por la komenco).
Malkovrinte gardistlanternon, ili trafis cxe la kvazaux dormanto, kaj
la tenanto enpusxis ponardon en lian koron. La perforto de la trudo
kunpremis la bruston, kaj speco de gxemo eliris el la trahxeo de la
mortinto. Oni refaris la frapon sen ia simila sono, pri kio la
mortigantoj kredis, ke sia tasko estis finita, kaj eliris el la
cxambro, decidinte reveni por rabi la korpon je sia libera tempo.
Nia heroo neniam pasigis iometon da tempo tiel agonie, kiel en la
nuna okazo; la tuta suprajxo de lia korpo kovrigxis de malvarma
sxvito, kaj liaj nervoj skuigxis de grandega tremado. Por mallonge
skribi, li estadis sub sveno, kiu versxajne helpis lian konservon:
cxar, se li estus reteninta la uzadon de siaj sentoj, eble la
elsaltoj de lia teruro estus farigxintaj lia malkovrilo. La unua uzo,
kiun li faris de lia rekonsciigxo estis rimarki ke, retirante, la
mortigistoj lasis la pordon malfermita; kaj li tuj estis utiligonta
tiun cxi ilian senzorgon, sin eljxetante sur ilin kun dangxero de sia
vivo, kiam lin haltigis interparolado, kiun li ekauxdis el la
malsupra cxambro, konstatante la intencon de la rabistoj denove
forveturi, esperante kapti pli da rabajxo. Ili tiel foriris, forte
ordonante al la maljunulino, ke sxi sxlosu la pordegon dum ilia
forestado. Ferdinando rapide efektivigis sian pripenson. Tuj kiam,
laux lia diveno ili suficxe malproksimigxis de la dometo, levigxante
el sia kasxejo, li kviete sin movas al la lito kaj, elsercxinte la
posxojn de la mortinto trovis monujon, plenigita de dukatoj, kiujn,
kune kun argxenta posxhorlogxo kaj diamanta ringo, li proprigis al si
sen bedauxro. Tiam, malsuprenirinte zorge kaj singardeme en la
cxambron, li sin prezentis antaux la maljuna pekulino antaux ol sxi
havis la malplejan ideon pri lia alveno. Kvankam kutimita al la
sanga komerco, sxi ne vidis tiun cxi aperajxon sen signoj de teruro
kaj mirego, kredante, ke gxi estis la fantomo de sxia lasta mortigita
gasto.
Mallevigxante sur genuojn, sxi ekkonfidigxis al la protekto de la
Sanktuloj, sin krucigxante je tiom da fervoro kvazaux sxi estis
titolata al la speciala cxiela atento. Nek sxia zorgeco malgrandigxis
kiam sxi klerigxis pri tiu cxi diveno, kaj eksciis, ke gxi ne estis
fantomo, sed vera homa formo kiu, ne atendante por sxin riprocxi pri
la vasteco de sxiaj krimoj, ordonis per minacoj de la morto, ke sxi
alkondukigu al li la cxevalon. Sxi devis obei tian ordonon, kaj li
sxin tuj sidigis sur la selo, kaj suprenirante mem poste, transdonis
al sxi la kondukilojn, jxurante per tonoj plej severaj, ke la nura
ilo por konservi sxian vivon trovigxis en lia senriska alveno cxe la
proksima urbo, kaj ke tuj kiam sxi kauxzus al li kian ajn dubeton pri
sxia fideleco li senkompate farigxus sxia mortigisto. Tiu cxi
deklaracio faris la deziritan efekton sur la maljuna inferulino kiu,
treege petegante al li kompaton kaj pardonon, promesis lin gvidi
sendangxere en vilagxon, malproksima de kelkaj kilometroj, kie oni
logxigus lin, kaj venigus al li nelacigitan cxevalon aux kion ajn
plie li bezonus por dauxrigi sian vojagxon. Per tiuj cxi kondicxoj,
li diris, sxi povus meriti lian bonanimon. Ili tiel kunrajdis, sxi
sidante forke sur la selo, tenante la bridon per unu mano, kaj
vipeton per la alia, dum nia aventuranto sidis poste, observante
sxian konduton, kaj altenante apud sxia orelo la busxon de pistolo.
Tiamaniere arangxitaj, ili transiris parton da la sama arbaro, kie
lia kondukisto lin forlasis la antauxan tagon. Estas kredeble, ke li
ne pasigis la horojn en plej agrabla revado, sin trovante envolvata
en la labirinto de tiuj ombroj, kiuj sxajnis al li esti la oftejo de
rabado kaj mortigo.
Ordinara timo estis komforta sento nekomparinda kun tia, kian li nun
posedis. La unuaj pasxoj, kiujn li alprenis por sinkonservo estis la
efektoj de nura instinkto, dum lia kapablecoj estingigxis aux
subpremigxis de malespero. Sed, nunatempe, kun la reveno de
pripensado, plej teruraj antauxsentoj lin atakis. Cxiu brueto de la
vento tra la arbaretoj sxveladis gxis la rauxkaj minacoj de mortigo!
La skuado de la brancxoj prezentadis al li la vibradon de ponardoj,
kaj cxiu ombro de arbo farigxis la apero de sangema fripono!
Mallonge, en tiuj cxi okazoj li elsentis tion, kio lin turmentis
milfoje pli ol la piko de vera rapiro, kaj kun cxiu nova spasmo de
timego, li rememorigis al sia kondukantino per ankauxa torento de
jxurajxoj, sxin avertante, ke sxia vivo neeviteble dependis de lia
opinio pri lia propra konservo. La homa naturo ne povis longe ekzisti
meze de tiel komplektitaj timoj. Fine li sin trovis for de la arbaro
kaj benita de malproksima vidagxo de logxejo. Li tiam ekturnis siajn
pensojn je nova afero. Li pripensadis cxu li paradus sian brevegecon
kaj sindonemecon, konfesante sian ruzon, kaj transdonus sian
gvidantinon al la legxpuno, aux cxu ne estus pli sagxe, ke li
forlasus la maljunan Hekaton kaj sxiajn kunsciantojn al konsciencaj
pikoj, kaj ke li kviete dauxrus sian vojagxon Parizon, je
sendisputata posedo de la kaptajxo, kiun li jam akiris. Tiun
cxi pasxon li do decidis fari, rememorigxante, ke per siaj sciigoj la
rakonto de la mortigito nepre elvokus la atenton de la justeco, en
kiu okazo la havo kiun li _prunteprenis_ de la mortinto devus esti
redonata en favoro de liaj heredantoj. Jen argumento, kiun nia
aventuranto ne povis kontrauxstari. Li antauxvidis la versxajnecon,
ke oni de li malproprigus lian akiron--kiun li rigardis kiel premio
de la kuragxo kaj sagxeco--kaj lin detenus kiel atestanto je la
rabistoj, kun evidenta domagxo al liaj propraj aferoj. Eble li ankaux
elsentis konsciencajn kauxzojn, kiuj lin malkonsilis atesti kontraux
kanajlaro, kies emoj preskaux ne povus diferencigxi de la siaj!
Tiel pripensinte, li cedis al la unua petegado de la maljunulino,
kiun li eksigis cxe loko apud la vilagxo, elpetinte, ke sxi forlasu
vivadon tiel malhonestan kaj siajn krimegojn, transdonante siajn
kunkulpulojn en la manojn de la justeco.
Sxi ne mankis promesi tutan reformigxon kaj, dejxetinte sin antaux li
pro lia bonegeco, sxi foriris al sia dometo, forte decidinte konsili
siajn kunmortigantojn, ke ili rapidege rajdu al la vilagxo por
kulpigi nian heroon.
Sed tiu cxi, sagxege, nekonfidante je sxiaj protestoj, nur haltis por
lui kondukanton gxis la proksima haltejo, kiam li sin trovis en la
urbo Chalons sur Marne.
ESPERANTO EN JXAPONUJO.
Letero de Sro. van Doorn en Yokohama.
26 _Aprilo_, 1904.
Tre Estimata Samideano,--
Mi nun plezure sciigas vin iom pri la kondicxo de Esperanto en tiu
cxi lando. Unue mi devas diri, ke la progresado de nia lingvo, jxus
estis komencita, kiam gxi ricevis seriozan haltigon de la nuna
militado, kiu okupas cxiujn la atentojn de la cxi-tieuloj.
La propagandado estas tre malfacila tie cxi, cxar la Angla lingvo
estas deviga temo en cxiuj lernejoj sub la registara observo. Foje
estis proponite plibonigi la ortografion de la Angla lingvo kaj fari
specon da Mond-Angla, por la speciala uzo de tiu cxi lando, cxar,
kvankam utilega, la Angla estas tre malfacile ellernebla por la
Jxaponoj pri tio, ke la ortografio estas tiel absurda. Sed la propono
rezultis en nenio. Tamen estis eldonita en Tokio jxurnalo _The Voice_
kiu formetis cxiujn silentajn literojn kaj aliajn konfuzajn
mallogikajn uzadojn. Plie, tiu cxi estas granda kosmopolita urbo, kaj
la propono alpreni helpan lingvon estis tre favore ricevita. Tial
la helpa-lingvo Volapuk havis tie cxi multe da studentoj. Hodiaux
gxia malprospero kreis multe da skeptikuloj kaj Esperanto estas
atakita de la loka Gazetaro. Nun, kvankam la Angla lingvo estas iom
konata de cxiuj Jxaponanoj, estas vulgare por Jxaponoj kaj Hxinoj
gxin paroli, sed la parolado de la Franca kaj Germana lingvoj estas
distinga! Jxaponoj, dum kvardek jaroj, estas alprenintaj okcidentan
civilizacion, kaj nun povas administri cxiujn siajn departementojn
sen helpo de alilandaj instruistoj, krom malmultaj sxipestroj de
posxtsxipoj, kaj malmultaj profesoroj en diversaj Jxaponaj lernejoj.
Je tiuj cxi ni devas esperi, cxar ili havas gravan influon inter la
bone edukitaj Jxaponoj. En diversaj partoj de Jxaponujo jam de kelka
tempo ekzistas izolitaj instruistoj kaj aliaj, kiuj estas konvinkitaj
pri la bonegeco de Esperanto, kaj pri gxia plena tauxgeco kiel
internacia helpa lingvo. Jam iliaj influoj estas videblaj, cxar la
Jxaponoj komencis ellerni Esperanton. Sed, bedauxrinde, tiuj cxi
diversnaciaj pioniroj gxis nun restis tute izolitaj, laborante cxiuj
aparte. Kredeble nia afero multe pli rapide antauxenirus, se cxiuj
Esperantistoj tie cxi konsentus kunigi siajn fortojn kaj fondigxus
gxenerala kaj centra grupo.
KANTETO.
Karulino Mia.
Originale verkita. De William Officer.
Kiam la maten' lumigxas,
Ho karulino mia!
Gxia belec' memorigas
Plej dolcxe min de via.
Kiel cxirkaux mi varmeco
De la tagmeza horo
Falas, gxi min pripensigas
Pri via korfervoro.
La vespero, rosa, stela,
Kun sia trankvileco,
Murmuretas la rakonto
De via amemeco.
Tiel je animo mia
Eterne vi cxeestas;
Kaj per songxo-lumo
Imago vin envestas.
La belega mondo perdus
Por mi brilecon sian
Se am' via malvarmigxus
Ho, karulino mia!
My Dearie.
Tradukita en la Sokta lingvo.
When lichtens the mornin'
O dearie o' mine!
Its beauty remin's me
Maist sweetly o' thine.
As at noontide the sinbeams
On earth saftly rest,
I think o' the fervour
That glows i' thy breast.
The e'en, wi' its stillness,
Its starnies, an' dew,
The tale o' thy kin'ness
Aye whispers anew.
Sae thou tae my soul
Art near evermair;
And fond fancy cleeds thee
In dream glamours fair.
For me the braw warl'
Its brichtness wad tyne,
Should thy love e'er grow caul'
O dearie o' mine!
ZENITA SUNO.
Originale verkita de Thomas Hunter, M.A.
Ho! Suno en plej alta vojo,
Ci venas kun somera gxojo;
Tagigxas nun la tago glora
Junio dudek unu flora.
Pli frua estas kant' miela
De la arbara birdo bela
Kies fluida vocxo penas
Dum ci en roza robo venas.
Gxojas la besto, cxia floro
Kun la plej ricxa bonodoro,
Kaj kun la plej kolora helo
Disdonas benon de l'cxielo.
Homaro nun per interamo
Respondus al la cia flamo,
Cxar venas ci en alta vojo,
Ho! Suno kun somera gxojo.
NEATENDITA AVIZO.
Oni ofte diras: "Jes, Esperanto estas tre bona ideo, sed gxi ne
utilos al mi!"
La Redaktoro posedis amikon, kiu tiel pensis. Li havis neniajn
rilatojn kun alilanduloj, kaj sxajne estis kontenta je la kono de la
Angla lingvo.
Subite, li eltrovis, ke li apartenas al fama antikva Franca familio,
kies kastelo trovigxis en la Francaj Alpoj. Bone, bonege, li pensis.
La Angla lingvo suficxos cxie! Li do forveturis, por viziti la
familian naskigxejon.
Alveninte en tiun malproksiman regionon, li eliras el la vagonaro,
kaj eniras la hotelon. Ho, ve! El la tuta vilagxanaro neniu komprenas
lian lingvon. Preskaux cxiuj Euxropaj lingvoj tie havis siajn anojn,
krom la Angla. Mia amiko estis tre malgxoja. Kompreneble, mi ofte
priparolis Esperanton kune kun li, kaj li multe miris, kiam, je
vespermangxo, li auxdis la nomon de nia kara lingvo! Morgauxe, tute
sole kaj silente, li vizitis la antikvan kastelejon de siaj praavoj.
Cxion, kion la okuloj povis rimarki, li bone eltrovis, sed plu li ne
povis lerni.
Post lia reveno en Londono, li rakontis al mi tiun cxi bedauxrindan
okazon. "Ho!" mi ekkriis, "estos facila afero klarigi cxiujn
malklarajxojn! Se placxos al vi, vi povos profiti de mia kono
Esperanta." Iom dube, mia amiko diris al mi tion, kion li deziris, ke
mi demandu; kaj mi tuj skribis al la sindonema Sro. Sentis, kies
poemetojn estas tiel bonekonataj.
Mia malnova amiko multe miris, kiam, post nur kvar tagoj, mi metis
inter liaj manoj, longan leteron, enhavanta tre interesan historion
de la kastelo, kaj gxiaj logxantoj, kaj multe da pluaj sciigoj, kiujn
li neniam antauxe lernis. Dank' al Esperanto, li nun scias ke, dum la
antauxaj militadoj, la Duko de Savojo indulgis tiun Kastelon, kiam
liaj soldatoj ruinigis gxiajn najbarojn, cxar la tiama posedanto iam
estis donacinta al la Dukino bonegan korbon da prunoj! Vere interesa
historio.
Tiu cxi anekdoto pruvos en nova maniero, la utilon, kiun donas kono
de Esperanto.
BULONJO.
H. Bolingbroke Mudie.
La longe atenditaj Pentekostaj tagoj fine estas alvenintaj. Sed kia
vetero! Cxie trovigxas nigraj nuboj kaj pluveregoj, kaj la suno tute
forgesis nin. Kuragxe!
Ni baldaux trovis, ke ni eniris Esperantujon, cxar, dank' al la
sencxesaj klopodoj de nia Libertempa-Kapitano Sro. Reeve, kaj al la
afableco de la fervoja kompanio S.E. & C.R. ni trovis por ni
apartigitan vagonon. Tie ni ensxlosigxis, por senhalte paroladi
Esperante kaj esperante, cxar ni ja esperis, ke la vetero baldaux
plibonigxus.
Laux la anonceto en The Esperantist, No. 7, areto da Anglaj
Esperantistoj estis forironta Bulonjon. Ni estis tiu areto, kies
partoprenantoj nombris dek-du.
Gxustatempe la tre, tre longa turist-plenigita vagonaro forveturis,
kaj alvenis Folkestonen, kie la maro estis suficxe trankvila kaj ni
sensxancele eniris la vaporsxipon.
Unu el la areto havis apartan kajuton tie, kaj ni Esperantistoj multe
sxatis la privilegion gxin uzi. Vere, cxiam kaj cxie Esperantistoj
gxuas specialajn privilegiojn.
Ni supozis, ke ni movadis sur la maro, sed, pro la nebulo, la
cxirkauxajxoj estis preskaux nevideblaj. Fine la kruta Franca
marbordo aperis tra la griza nebulo, kaj ni rapide kolektigis
pakajxojn, k.t.p., por ke ni povu tuj konatigxi kune kun niaj jam
konataj sed neniam viditaj samideanoj. Sed ni eraris pri tio. Ne
estis necese atendi gxis kiam la sxipo cxesus sian movadon cxar,
alproksimigxinte, ni gxoje rimarkis ke la elsxipejo estis de granda
verda steletaro okupata. Kaj niaj kunbatalantoj rimarkas samon cxe
ni, kaj tuj elkriegas per fortaj vocxoj tre korajn eldirojn. La
steletoj intersalutas. "Vivu Esperanto! Kiel vi sanas? Cxu la maro
estis trankvila?" Tiuj kaj similaj demandoj gxoje flugis de la tero
en la sxipon, el Francujo en Anglujon.
Kompreneble la cxirkauxstarantoj multe miris pri tio. Kaj kia lingvo!
Mi ja konas gxin sen ellernado, unu el ili rimarkis al mi. Sed
Esperanto havis bonajn reklamojn dum la tuta tago tie. Baldaux
alvenis la tempo kiam ni povis premi la manojn de niaj kunstudentoj,
kaj kune eniri por submetigxi sub la linkaj okuloj de la
limdepagistoj.
Ni vidis malfelicxulojn, kies cigarojn oni forprenis, sed ni estis
felicxuloj, ni estis Esperantistoj, kaj tiaj neniam pekas.
La Brita Konsulo aldonis sian bonvenon al tiu de niaj Francaj amikoj,
kaj nia akcepto vere estis korega. Sur la muroj de la limdepagejo
trovigxas prezaro Esperanta. Tio cxi certe estas bona reklamo por la
lingvo. Ni do tuj sentis, ke ni ne estis venintaj en alian landon,
sed ke la verda Esperanta standardo ankoraux cxie regnis.
Baldaux ni, granda procesio, marsxis sur la stratoj de la plej grava
centro de la Franca fisxkaptado. La maro cxiam trovigxas je unu
flanko cxi tie, sed vere, kiam ni alvenis, maroj cxie vidigxis, pro
la pluvego, kiu cxion sxangxigas.
Post tre mallonga promeno, ni alvenis al la hotelo _Castiglione_,
kies estro estas Esperantisto, kaj tie ni oficiale prezentigxis al
niaj novaj, pro ni malsekigitaj, amikoj.
Dum tiu cxi ceremonio, unu el ni serioze diris: "Mi estas la subestro
de la vetero. Mi arangxis la pluvon, por ke la vagonaro ne estu tro
varma kaj homplena. Nun mi arangxos bonan veteron, por ke ni, kaj
cxiuj aliaj kuragxuloj, gxuu felicxan libertempon." Kompreneble cxiuj
multe ridis, je tiu cxi eldiro, kaj iu rimarkis, ke eble li nur estis
tre suba estro. Tamen, de tiu momento, la pluvo cxesis, la stratoj
sekigxis, kaj fine la suno ekbrilis por aplauxdi tiun cxi memorindan
internacian kunvenon.
Post tagmangxo, ni faris promenadojn en la urbo, vizitis la
fisxvendejon, la sxipejon, la antikvajn urbmurojn kaj la katedron.
Tiam, reveninte hotelen, ni pretigis nin por vespermangxo.
Al tiu momento, Sro. Michauxx, la tre sindonema Prezidanto de la
Grupo, sendigis al mi la plej bonan urbfotografaron iam vidita, kaj,
cxagrenege mi gxin konfesas, mi forgesis danki lin pri tio. Eble, je
tiu cxi okazo, li afable forgesos la proverbon ke _malfrua danko
estas pli malbona ol danko ia_, kaj akceptos miajn nunajn dankojn.
Kaj, se iatempe kiam la Grupanoj rekunvenigxis, ili bonvolos skribi
por mi siajn subskribajxojn sur papereron, mi havos grandan plezuron
enmeti gxin en la albumon, kiun mi cxiam konservos inter mia cxiam
pligrandigxanta propagandilaro.
Dum la vespermangxo ni nature priparolis la venontan kunvenon, kies
programon ni jam vidis sur la pagxoj de la _"Cicerone"_ (Semajna
Bulonja organo, cxiam enhavanta Esperantan pagxon).
Sed, kvankam ni multe antauxgxuis la proponajxojn, la kunveno mem
donis al ni nepripenseblan plezuron. Oni komencis iom post la nauxa
horo, kiam ni eniris belan cxambregon, mirinde ornamigita de Francaj
kaj Anglaj flagoj, kaj ankaux de cxiam verdaj arbetajxoj kaj palmoj.
Vere sxajnis, ke ni estis enirintaj en Kristnaskan festejon.
Sed la okuloj ne estis la solaj membroj, kiuj gxuis tiun akcepton.
Ankaux la oreloj multege sxatis la koran hxoron: _"Dio savu
la Regxon" ("The Esperantist," No. 1)_ kiu donis komencon al la
bonega programo.
Estas tute neeble priskribi tiun cxi kunvenon detale, sed eble la
programo estos interesa por legantoj. Jen estas:
_PARTO I._
Dio savu la Regxon Hxoro.
Prezentado Sro. Michauxx.
Valso Esperanto Fno. Decrequy.
L'Espero Sro. Boulet.
Mia Mano Fneto M. T. Bergier.
Bonan Tagon, Suzo! Sro. Derveauxx.
La Paco Sro. Dufeutrel.
Duo de la Regxo d'Ys Sno. Bergier kaj Fno. Sutils.
_Honora Vino._
Piana-ludo. L'Akvofalo Fno. Pannevin.
13a, Hungara Rapsodio Fno. Decrequy.
_PARTO II._
Floreto Fneto G. Bergier.
La Cigalo kaj la Formiko Fneto M. T. Bergier.
La Korvo kaj la Vulpo Fneto Lephay.
Lasta Deziro Fno. Sutils.
Hamleto Sroj. Dufeutrel kaj Mudie.
Hispana Romanco Sino. Bergier.
La Bano de la Pastro Sro. Boulet.
Galateo Sro. Derveauxx.
La Marseja Himno Hxoro.
_Bonvena Cxampana Vino._
Vere, tre memorinda programo. Kaj, se oni demandus kian eron mi pleje
sxatis, mi estas certa ke la plenkreskuloj min pardonos, kiam mi
konfesas ke mi pleje sxatis la kvar recitadojn de Frauxlinetoj
Bergier kaj Lephay. Kiam oni auxdas nian karan Esperanton el la lipoj
de kvin, sep kaj dekjaraj infanoj, gxi havas ankoraux pli belan sonon
ol kutime. Kaj oni devas ankaux gratuli--cxiujn! Cxio estis bona, ecx
bonega. Tamen estis unu afero kiu ne tute placxis al mi.
Eble gxi estas nur bagatelo, sed mi ja opinias, ke gxi meritas gravan
atenton. En almenaux unu el la belaj kantoj, mi rimarkis, ke la
tradukinto ne konservis la Esperantan akcenton.
Laux mia opinio, bona Esperanta kanto devas konservi tion cxi, kaj
oni ne devas meti la akcenton sur silabo alia ol la antauxlasta. Se
oni atente tralegos la tradukojn de Tom Bolin' (No. 5) Vivo de
Maristo (No. 1) kaj aliaj tradukoj de bone konataj poemoj en The
Esperantist oni konstatos ke, ecx por la kutimita melodio, kiun
oni verkis por tiuj cxi poemoj, la Esperantaj vortoj tauxgas. Mi do
esperas ke, kiel eble plej multe, niaj muzikaj verkistoj provos
konservi la uniforman Esperantan akcenton, sen kio nia lingvo perdus
tiom da utileco kaj belsoneco.
Post la finigxo de la unua parto, du infaninetoj prezentis belegajn
floramasojn al la du Anglinoj, kiuj estis inter la vizitanta areto:
belaj Esperantaj floramasoj. Mi intence diris _Esperantaj_, cxar
ambaux el ili konsistis el floroj rugxaj, blankaj kaj bluaj; Anglujo
kaj Francujo; kaj interplektita estis la bela Verdo de la Espero, la
emblemo de Internacieco.
Sed jam tro longa estas tiu cxi priskribo. Por gxin finigi, mi
rimarku pri la bonegeco de la paroladoj faritaj de Sroj. Michauxx kaj
Reeve.--Sed ne! Ekzistas ankoraux alia afero, kiu eble havos apartan
intereson por Vi, karaj Legantoj. Oni cxie rimarkis, ke la
_Verd-kovrilajxeto_ estis tre leginda. Dankojn, Bulonjaj Legantoj! Ju
pli granda la laboro, des pli granda la plezuro kiam oni lernas, ke
la rezultatoj estas sxatataj. Se nur la tuta legantaro kunpensus!
Tre, tre laca, ni fine realvenis en nian komfortan hotelon, por
silente pripensi la mirindan tagon, matene en nigreta, malseka
Londono, posttagmeze en nuba, malseketa Bulonjo, kaj vespere en
belega, varma Esperantujo, inter la floroj, kantoj kaj salutoj de
karaj internaciaj amikoj.
Morgaux matene, post naux-tridek, niaj amikoj nin sercxis, kaj
kondukis en la gxardenojn de Sro. Duhamel, la Esperantista floristo
Bulonja, kaj tie ni fotografiigxis antaux bela floraro. La rezultato
estas bona, kaj cxiam servos kiel fidela memorajxo de plezura mateno.
Posttagmeze ni eniris en tramon (niaj dek du anoj kaj la Francaj
amikoj plenigis la veturilon) kaj komencis gajan veturon gxis
Wimereuxx. La antauxan nokton mi estis rimarkinta verdan rubandon sur
la fortepiano, kiu portis oreskribitan Esperanto. Tiun cxi
rubandon oni nun fiksis cxe la vitro de la tramo, kaj cxiuj
preterirantoj bone rimarkis, ke gxi estis Esperantista tramo.
Tiamaniere la Afero gajnis bonan reklamon.
Mi jam ekpensis, ke oni min trompis sed tiam, kiam unu post la alia,
mi rimarkis novajn vidindajxojn mi certigxis, ke estis ja fakto.
Bulonjo ne estas malbela urbo, kaj la kamparo ankaux estas suficxe
bela. Ne sxanceligxu, do, Anglaj adeptoj, sed tuj vizitu la belan
hejmon de tiom da fervoraj Esperantistoj.
Sur la beleta marbordo Wimereuxxa ni gxuis tre felicxan posttagmezon.
La suno jxetis sur nin ne tro varmajn radiojn, kaj la plimulto da la
kunvenintoj sidigxis sub la ombro de la verda rubando por kunkanti
kaj sxercadi. Sed mi ne estis tiel mallaborema, kaj gxuis tre
plezuran ludadon kun la cxarmaj infanoj, kiuj venis kune kun ni. Kaj,
Legantoj, estas terura sed vera fakto, ke, en Francujo, ecx la
infanoj parolas France! Tamen ludoj kaj Esperanto cxiam estas
internaciaj, kaj ni estis tre felicxaj, kaj multe bedauxris kiam
vesperigxis, kaj ni devis returnen trami. Post vespermangxo,
ni denove kunvenis, kune kun niaj gastamaj amikoj en la cxefloko de
cxiuj Francaj urboj, la _Casino_. Tie, sidante en la belaj gxardenoj
apud la lumigita estuario, sub la hela lunlumo, Sro. Boulet (kiu
venis el Roueno) afable promesis farigxi nova kunverkanto, kaj ni
hodiaux povas legi lian lertan _Calabre_ tradukon.
Jen alia gajno por _Mondvaganta Redaktoro_! Li ricevas artikolojn de
tiuj, kiuj li havas la plezuron renkonti. Kaj, gxis nun, mi kredas,
mi estas la sola mondvaganta Esperanta Redaktoro. Tial Vi estas
povintaj legi multe da interesaj rakontoj, kiuj multe helpis je la
sukceso de tiu cxi Gazeto.
La proksiman tagon, post matenmangxo, ni hxore estis kantantaj
_Funiculi Funicula_ kiam niaj nelacigeblaj samideanoj venis por
konduki nin en Le Portel.
Kia belega sablaro tie trovigxas. Ebena kaj malmola kiel asfalto.
Bonega loko por la krevetkaptado, sed, sxajne, Esperantistoj en
Bulonjo neniam havos tempon por tiu cxi agrabla amuzado. La tieaj
amikoj cxiam sukcesos trovi ian novan kaj interesan vidindajxon.
Sur tiu cxi sablaro ni denove faris ludojn kaj kursojn, kaj, fine
alvenis al la interesa vilagxo. Le Portel estas enlogxata de
fisxistoj, sed Wimereuxx, je la alia flanko de la estuario estas
rapide pligrandiganta cxirkauxurbo de Bulonjo.
En Le Portel ni vidis interesan sed funebran procesion: la
enterigiron de fisxisto.
Sro. Michauxx diris al mi, ke multe da la tieaj logxantoj ankoraux
posedas la trajtojn Hispanrasajn, cxar siaj praavoj venis el tiu suda
lando.
Sed mi jam trolongigis tiun raporton! La tramo rekondukis nin en
Bulonjon, kaj oni arangxis finan posttagmezan promenadon gxis la
rimarkinda monumento de la _Grande Armee_ Napoleona. Tiu cxi estis
tiel sxatinda, kiel la aliaj, kaj la vetero cxiam estis bela. Tamen
oni diris, ke en la apudaj vilagxetoj estis iom pluvdona. Ni estis
felicxuloj havi kune kun ni la veter-subestron!
Dum la promeno ni priparolis la proponitan kunvenon Esperantistan,
pri kio mi esperas skribi ion poste. Tiaj kunvenoj estas la plej
bonaj aferoj por vekigi kaj revekigi intereson pri nia afero.
Post tre felicxa haltado en arba valeto, kie ni denove fotografiigxis,
kaj ludis kun la infanoj, ni kune revenis por fari la pakajxojn
por la baldauxe foriranta vaporsxipo. Tion farinte kaj vespermangxinte,
niaj fervoraj amikoj akompaniis nin gxis la ensxipejo por doni al ni
lastan _Gxis la Revido_....
Dankojn, dankojn, novaj sed tamen tre malnovaj amikoj. Dank' al vi,
ni gxuis mirindan viziton; dank' al vi, ni nun havas ecx pli varman
estimon de nia kara lingvo, kaj gxiaj afablegaj Francaj adeptoj. Unu
el nia aro estis Franca Anglano, kaj li miregis pri la tutkoreco de
nia akcepto cxe siaj samnacianoj. Vere ni sxajnis esti "centjaraj
amikoj!"
Kaj cxu mi cxiam facile komprenis la alilandulojn? Ne estas dubeble,
kaj ne estas dubinde!
Tamen unu malfacileco cxiam trovigxis, pri tio ni devis esti
singardemaj. Jen. Cxiam, kiam oni arangxis estontan renkonton, oni
devis precipe zorgi pri la maniero por esprimi la horon. Cxiam Sro.
Michauxx diris ambaux, ekzemple, je la _naux kaj duono_ kaj
je la _duono de la deka_. Sed mi, kaj miaj Francaj amikoj kunsentas,
neniam plu diros aux unu aux la alian. Ni diros je _naux-tridek_.
Tiamaniere ne estos eble, ke ni manku niajn renkontojn pro eraro
kauxzata de tiu malfacileco.
Al la dirita horo, cxiam aldonu la minutojn, kaj jen sistemo jam
internacia por diri la horon. Laux la antauxa anonco en The
Esperantist, tiu cxi sistemo estas la fervoja (kaj sekve la
praktika) uzo.
Kaj Vi, karaj Legantoj, kiu legis tiujn cxi liniojn, kion vi pensas?
Cxu vi ne multe bedauxras, ke vi ne kuragxis partopreni je tiu cxi
unua oficiala grupkunvenejo? Mi gxin esperas. Tamen, ne estas necese,
ke vi longatempe plendu pri tio. Nia Libertempo-Kapitano, Sro. Reeve
nun klopodas pri nova vizito al la Grupo en Havro. Mi jam konas tiujn
cxi fervorajn amikojn de nia afero, kaj mi esperas ke, je la 30a &
31a Julio kaj la Auxgusto, ili ricevos viziton de granda aro da
alilandaj Esperantistoj, ne el Anglujo nur, sed el cxiuj proksimaj
aux malproksimaj landoj. La elspezo ne estos granda, kaj se tiuj,
kiuj povos tien iri, tuj skribos al Sro. Reeve (63, _Effingham Road,
Lee, Kent_) li povos arangxi specialajn kondicxojn kun la fervoja
kompanio L. & S.W.R. kaj neniu povos plendi pri la rezultato.
_"Vivu Esperanto, kaj Vivu la Esperantistoj!"_
LA LINGVO DE LA FLOROJ.
Originale verkita de Ben Elmy (Dauxrigata de pagxo 79).
PARTO II.
Ju pli ni studas la florojn, des pli ni konstatas, ke multe da ili
posedas nesuspektitajn lertecojn, kiujn apud besto ni volonte
nomus instinkto aux ecx prudento. La esploradoj kaj eksperimentoj
de la plimultigxanta anaro de observistoj pruvas tion cxi. Tamen,
cxar la kreskajxoj aux floroj estas mutaj, tial la homaj oreloj
neniel tauxgas por tiu esplorado; estas do necese, ke la homo uzu
siajn okulojn des pli zorge kaj akurate. Ecx tiam, multe da floraj
okazajxoj evitas la tro difektan homan vidlertecon, homa
difekto kiun la homo mem tre ofte forgesas kaj malatentas.
Ekzemple, oni diras ordinare, kune kun _Darwin_, ke "_la kreskajxoj
kompreneble ne posedas nervojn, nek centran nervsistemon._"[2] Sed
tiamaniere, farigxas ankoraux pli mirinda la plua eltrovo, ke iafoje
"_kreskajxo ekscitita transigas la influon al aliaj partoj de si, kaj
tiuj cxi partoj reciproke ekmovigxas._"[2] Kia do estas la agometodo
de tiaj procesoj? Se la kreskajxo "kompreneble" ne uzas nervfadenojn
por telegrafi siajn sentadojn kaj ordonojn, cxu eble gxi komunikigas
inter si per "senfadena" telegrafo? Vere, tre nescia estas la homo,
ecx cxe la dudeka centjaro!
Tre miriga ankaux estas la fenomeno de la perioda dormo de folioj kaj
floroj, kun iliaj akompanantaj movadoj. Ankoraux mirindega estas, ke,
kiel la mambesto produktas albumenan sukeran lakton, tiel la
kreskajxo produktas sukeran mielon en la floro, kun amelon kaj ecx
albumenon en la semo, por nutri la embrion kaj la junan estontan
kreskajxon.
Cetere _Darwin_ skribas: "_Apenaux estas trograndigo diri, ke la
radikpinto (de kreskajxo), tiom sentema, kaj tiel reguligante la
movadojn de la apudaj partoj, agadas tute kiel la cerbo de malsupera
besto._"[2] Sed certe, oni povas plivole demandi cxu la agadoj de
kelkaj floroj ne superas ecx iajn funkciadojn de tia besta cerbo.
Rilate al tio cxi, Dro. J. E. Taylor argumentas pri "_psikologio
kreskajxa_," kaj li tre racie inspiras, ke "_cxe proksime estonta
tempo ni eble konstatos, ke ne ekzistas vivo sen sekva_
psikologia _agado; ke tio cxi estas nepre resultato de tio;
ke la vivo mem estas kondicxita per psikologia agado; ke iaj
kreskajxoj posedas la ekvivalenton de besta instinkto, la ebleco
gajni individuan sperton, kaj gxin transigi al iliaj posteuloj, por
ke tiuj cxi profitu, ne tute nekonscie._"[3].
La Amerikana poeto, Lowell, evidente kredis je tiu psikologio, cxar
li aligas al floroj ne sole vivon, sed ankaux _animon_--
"Jen cxia terbulo, al viv' pusxigxante
Pro alta instinkto, interna fervor',
Kaj supren blinde gxis lum' palpetante,
Atingas animon per herbo kaj flor'."[4]
Tiel ankaux la Angla poeto, Shelley, cxe "_La Sentema Kreskajxo_,"
parolas pri la gracia kortusxeco de la interna "_io, kvazaux
spirito_" de tiu floro. Aliloke li remarkas, ecx apud pli humila
kreskajxo, la influon viveman de la aero kaj de la lumo, tuj
farigxontaj--
"Korbatoj nevideblaj de la flor',
Al cxiu parto vivon pulsigantaj."[5]
Alia Amerikano, la glora Walt Whitman, rakontas--"_Karesante mi tenas
brancxojn aux junajn arbojn--mi tuj sentas iliajn sukon kaj tendenon
levigxantajn en mi, kiel hidrargo cxe varmeco. Mi baraktas amike kun
ilia senkulpa fortiko--mi scias ke iom da gxia virto pasas de ili al
mi. Eble ni reciproke intersxangxas ion--eble la arboj rekonas cxion
tion pli ol mi iam pensis._"[6]
Preskaux idente sciigis Richard Jefferies--"_Tiu aliformigxo de buloj
kaj malvarma materio en vivajn objektojn, faras la gxojon kaj esperon
de la somero. Cxiu tronketo de herbo, cxiu folio, cxiu individua
floreto kaj folieto, parolas pri espero. Konsideru la herbojn, la
kreskajxojn--ili estas signoj de tero altigxante gxis la vivo, antaux
niaj okuloj. Tial al mi estas la floroj tiom pli ol nur trunketo kaj
folietoj.... La blankaj folietoj alvokas rekte al nia koro; la
trankvilaj kverkoj estas plenaj je mistero. La floroj, per siaj mil
vizagxoj, kolektis la kisojn de la mateno. Ilin sxatante mi ricevas
almenaux iom da ilia vivopleno--novan penson el cxiu folieto._"[7]
Certe, nia kara Jefferies multe auxskultadis--kaj iom komprenis--la
veran lingvon de la floroj! Tion cxi ankaux atestas siaj cxarmaj
verkoj "_Bevis_," "_La libera Aero_," kaj la interesa, pretervorte
lauxdinda, "_Historio de Mia Koro_."
Tamen bezonas konfesi, ke ne cxiuj floroj tiom aminde prezentigxas
kontraux la homoj kaj bestoj, aux ecx kontraux cxiaj aliaj specoj de
floroj. Inter ili ja estas amikoj kaj malamikoj, reciproke helpantaj
aux malhelpantaj. Tion cxi precipe klarigis Dro. Taylor, en sia verko
supredirita. La vero estas ke, kiel apud la bestoj, tiel ankaux apud
la floroj, efektivigxas pli aux malpli la postuloj de "la barakto je
ekzistado," "la natura elekto," kaj "la postdauxrigxo de la plej
konvenaj je la okazoj." Estas, do, nur malklera konkludo, ke la
floroj "nek laboras, nek sxpinas"; la vivotempo de la floroj estas
tiom plene (kaj almenaux tiom utile) okupata, kiom tiu de la bestoj.
Plie, estas ja la penado de la kreskajxoj kiu provizas ultimate la
nutrajxon mem de cxiu besto, de cxiu homo; tial, tiu cxi devas
memorigxi ke de la vivo kaj laboro de la kreskajxoj sia propra vivado
dependas.
Amikaj floroj, kiel malmulte ni komprenas vian vivon, vian lingvon!
Cxe la kreskanta homa pensado, nia kompreno cxiam farigxos pli klara,
kaj nia amo pli forta, je la plej belaj el la infanoj de la tero--la
mutaj sed elokventaj floroj.
FOOTNOTES:
[2] El "The Movements of Plants."
[3] The Sagacity and Morality of Plants.
[4] The Vision of Sir Launfal.
[5] The Zucca.
[6] The Oaks and I.
[7] The Pageant of Summer.
Kiam nutro nin vivigas,
Aux bonajx' ajn nin gxojigas,
Ni memoru, ke ni devas
Esti dankaj, cxar ni scias,
Ke aliaj homoj penas
Por ben' kiun ni ricevas:
Ne forgesu ni gefratojn
Bonfarintajn nekonatajn.
(6266).
LA "ATESTO PRI KAPABLECO."
Originale verkita de G. D. Buchanan, 8820.
Inter la rimarkoj kiuj aperis sub la titolo de _Correspondence
Notes_, en la lasta numero de nia Gazeto, estis mallonga paragrafo,
kiu diris, ke tiuj Britaj Esperantististoj kiuj dezirus akiri nepran
pruvon pri sia plena sciado de nia helpa lingvo devus sin turni al la
_Franca Societo por la Propagando de Esperanto_, por ricevi gxian
konatan _Atesto pri Kapableco_. Kvankam ni cxiuj multe sxatas la
fratan spiriton de niaj Francaj amikoj, tamen ni esperas, ke post
nelonge ni povos arangxi ekzamenojn por Brita _Atesto_ laux simila
modelo. Respondante al la afabla propono de nia Redaktoro, mi traktos
mallonge pri tiu cxi afero, esperante, ke la konsilo de pioniro eble
estu helpa al estontaj kandidatoj.
Kompreneble, la aspiranto devas jam posedi bonan gxeneralan sciadon
de la fundamentaj principoj de la lingvo antaux ol li komencos la
specialan preparadon por la ekzameno. Se li estus tiel felicxa
kompreni plenege la Francan lingvon, li elektu fari tiun cxi
ekzamenon France; sed nur adepto devus atenci tion cxi. Se, tamen,
simile al mi, li konus nur sian nacian lingvon, li ne povos gxui la
helpon de tiaj valoraj lernolibroj kiaj _La Commentaire sur la
Grammaire Esperanto_ kaj _La Texte Synthetique_.
Mi persone konstatis ke la Esperanta Sintakso, de Dro. Paul
Fruictier, estis preskaux necesega, kaj mi gxin forte rekomendas. Se
la studento povas verki kune kun amiko, tiom pli bone. Mi mem sxuldas
multon je la inspirajxoj kaj konsilo de klera amiko, kun kiu mi ofte
korespondas.
Fininte sian preparadon, la studento devas tiam skribi al _Sro.
Edouard Breon_, 6, _Rue du Levant, Vincennes, pres Paris_, klarigante
cxu li volas fari la ekzamenon France aux Angle. Post malmultaj tagoj
li ricevos plenan sciigon pri la oficiala programo.
Se la aspiranto elektus fari la ekzamenon Angle, estos necese ke li
traduku Esperantan eltirajxon Anglen, kaj Anglan eltirajxon
Esperanten. La "Demandaro" enhavos serion da gramatikaj demandoj kaj
ekzercon pri Esperanta elparolado. Por reprezenti tion cxi, mi uzis
la bonegan fonetikan metodon kiu aperis sur pagxo 25, Nro. 2 de
The Esperantist.
Skribinte al nia Samideano, Sro. Mann, de Paris, por ricevi lian
opinion pri la speciala preparado por la ekzameno, mi ricevis la
jenan valoran respondon.
"Pri plej efika kaj sukcesiga metodo studi por la ekzameno, mi
rekomendus, post ellerno de la _Complete Text-Book_, zorgan legadon
de _Hamleto_ kaj _Fundamenta Krestomatio_, kun _Esperanta Sintakso_,
de Fruictier. Ekzemple, oni prenu en _Krestomatio_ iun anekdoton.
Legu gxin du aux tri fojojn lauxtvocxe. Poste, oni faru al si
diversajn demandojn per vortoj tiaj kiaj Kiu (n), Kies, Kie (n),
Kiel, Kial, Kiam, Cxu? Por varii, oni rediru la anekdoton je aliaj
tempoj ol tiuj donataj en la teksto mem. Ekz., la teksto eble
rakontas la aferon, kiel okazinta je iu tempo pasinta. Nu, la
ekzercanto povus rekonstrui la anekdoton, metante la serion da agoj
en la pasantan tempon, AS, aux en la pasontan tempon, OS; poste en
malsimplajn tempojn: Estis ... inta (j), k.t.p. Tiamaniere la studo
farigxas vere interesa, kaj la lernanto tre baldaux elposedos la
gramatikon tre simplan de Esperanto.
"Alion oni povas ankaux fari kun bonaj rezultatoj. Per la helpo de la
vortaro Angla-Esp., oni povas ekzerci sin jene. Oni povas, dum la
farado de agoj iaj, nomi ilin Esperante. Ekz. Levigxante, fru- (aux
malfru-) matene, nomu la serion da agoj. Mi levigxas, mi starigxas,
mi surtiras miajn sxtrumpojn, k.t.p. Mi estas vestita (mi est_is_
vest_ot_a). Mi lavas min, mi matenmangxas, mi laboras, k.t.p. Cxiuj
cxi agoj estas analizeblaj kaj etendeblaj, kaj liveras tre interesajn
imagajn konversaciajn kaj gramatikajn ekzercojn.
Tio estas la fama Gouin'a metodo studi lingvojn; gxi donas mirigajn
rezultatojn. Tiamaniere, la vortoj kaj esprimoj restas en la memoro,
kaj oni ne lacigxe lernas _papage_ novajn vortojn. Kaj por
konversaciaj klasoj tia procedo estas praktikinda, cxar gxi sxparas
la tempon kaj koncentras la pensojn de la ekzercantoj. Soj. George
Phillips & Son, Ltd., 32, Fleet Street, London, eldonas tre interesan
kaj pensigan serion da libroj verkitaj laux la Gouin'a metodo.
* * *
N.B.--Estas preskaux certe ke, post nur iom da tempo, la deziroj de
tiom de adeptoj estos plenumataj, kaj Brita Ekzameno fondigxos. Oni
nun klopodas pri la afero.--(Red.).
THE CERTIFICATE OF MERIT.
G. D. Buchanan, No. 8820.
Among the remarks under the heading _Correspondence Notes_, in the
last number of our Gazette, was a short paragraph which stated that
those British Esperantists who desired to acquire an indisputable
proof of their thorough knowledge of our auxxiliary language must
apply to the _French Society for the Propagation of Esperanto_, in
order to obtain its well-known "Atesto pri Kapableco." Although we
all greatly appreciate the fraternal spirit of our French friends, we
nevertheless hope that ere long we shall be able to organize
examinations for a British Certificate on similar lines. In reply to
the kind suggestion of our Editor, I will briefly treat of this
matter, in the hope that the advice of a pioneer may possibly be a
help to future candidates.
Of course, the aspirant must first possess a good general knowledge
of the elementary principles of the language before he begins the
special preparation for the examination. Should he be so fortunate as
to understand French thoroughly, let him elect to undergo the test in
French; but only an adept should attempt this. If, however, like
myself, he should know only his own national language, he will not be
able to enjoy the help of such valuable text-books as _La Commentaire
sur la Grammaire Esperanto_ and _La Texte Synthetique._
Personally I have found that the _Esperanta Sintakso_, by Dr. Paul
Fruictier, is almost essential, and I recommend it strongly. If the
student can work with a friend so much the better. I owe much to the
suggestions and advice of a well-informed friend, with whom I often
correspond.
Having concluded his preparation, the student must write to _M. E.
Breon_, 6, _Rue du Levant, Vincennes, near Paris_, stating whether he
purposes taking the examination in French or English. In a few days
he will receive full details as to the official programme.
Should the candidate choose to go up for the examination in English,
it will be necessary for him to translate an Esperanto extract into
English, and an English extract into Esperanto. The list of questions
will contain a series of grammatical points and an exercise on
Esperanto pronunciation. In order to illustrate the latter, I
employed the excellent phonetic system which appeared on page 25 of
The Esperantist, No. 2.
Having written to our Friend-in-Esperanto, Mr. Mann, of Paris, to
learn his opinion with regard to special preparation for the
examination, I received the following valuable reply:--
"As for the most effective and successful method of studying for the
examination, I should recommend, after mastering the _Complete
Text-Book_, a careful reading of _Hamlet_ and the _Fundamenta
Krestomatio_, with _Esperanta Sintakso_, by Fruictier. For example,
take some anecdote from the _Krestomatio_. Read it two or three times
aloud. Then ask yourself various questions by words such as _Who (m),
Whose, Where (Whither), How, Why, When?_ To vary the study repeat the
anecdote, using tenses other than those employed in the text itself.
For example, the text possibly narrates the matter as having happened
at some past time. Well, the student could remodel the anecdote,
placing the concatenation of events in the Present AS, or in the
Future OS; and afterwards in the compound tenses: _Estis ... inta
(j)_, k.t.p. In this manner the study really becomes interesting, and
the pupil will very soon master Esperanto's very simple Grammar.
"One can also adopt another course with good results. With the aid of
the _English-Esperanto Dictionary_ one can train one's self as
follows. While performing any actions one can name them in Esperanto.
Thus, getting up early (or late) in the morning, enumerate the series
of actions. I get up, I stand up, I put on my stockings, etc. I am
dressed (I was about to be dressed). I wash, I have breakfast, I
work, etc. All these actions can be analyzed and extended, and supply
most interesting imaginary conversations and grammatical exercises.
That is the famous Gouin method of studying languages; it gives
remarkable results. Thus words and expressions are preserved in the
memory, and one does not wearily learn new words parrot-method. And
such a system is practicable for conversational classes, as it saves
time and concentrates the thoughts of the pupils. Messrs. George
Phillips & Sons, Ltd., 32, Fleet Street, London, publish a very
interesting and thought-inspiring series of books compiled on the
Gouin system.
* * *
N.B.--It is almost certain that in a short time the wishes of so many
adepts will be fulfilled, and a British examination will be founded.
The matter is now under consideration.--(The Editor).
La Onklino diris al sia nevino: "Ne ploru, karulino, aux ci
malbeligxos."
"Cxu vi multe estas plorinta, kiam vi estis juna?"
respondis la infanino.
(P de B).
DUA ORIGINALA SKIZETO, VERKITA DE E.W.
Nia Frauxlino.
Sxi logxis en dometo, tute apud la domego cxirkauxfosigita de sxiaj
praavoj. Gxi nun apartenas al fremdulo, sed li ne estis vizitata de
la sinjoroj de la departemento, kaj estis malestimata de la
vilagxanoj. Li do lasis neokupata sian antaux ne longe acxetitan
domon.
Nia Frauxlino estis, tiel, kiel sxia frato, la _pacama Pastro_ (pri
kiu mi skribis en The Esperantist, No. 8) tre granda, sed
sxi estis rekta kaj tre aktiva. Sxi havis brunajn okulojn, aglan
nazon, firman mentonon kaj vocxon kiu neniam estis lauxta, kvankam
ofte severega.
Unufoje Dimancxe sxi cxiam sidis simple vestita, kune kun sia nevino
kaj tri servistinoj, sur la plej granda pregxbenko de la parohxa
pregxejo. La Diservo finita, sxi venis al sxia pordo, kiun malfermis
la parohxestro, kiu kolegia cxapo en la mano, salutis sxin profunde.
Sxi respondis je solena reverenco: tiam li sekvis sxin kaj sxiajn
nevinojn al la pordego. Kiam ili ekstere alvenis, la auxdintaro
eklasis siajn benkojn. En bela vetero _Nia Frauxlino_, cxar tiel sxi
nomigxis cxiam, kutimigxis iri sub granda arbo en la pregxejkorto,
kaj tie staris aux sidis dum la vilagxanoj kunvenis por demandi al
sxi kuracilon aux konsilon; por priparoli ian disputon, je kies
meritoj ili deziris, ke sxi aljugxu; aux por peti, ke sxi ordonu la
punon por ia eltrovita krimeto. Sxiaj decidoj neniam estis
disputataj, cxar la Galoj havas ankoraux supersticxan kredon je la
sagxeco kaj sankteco de maljuna virgulino, se ili scias, ke sxi estas
frauxlino de sxia propra elekto.
La junularo de la vilagxo amis kaj respektegis sian Frauxlinon;
ankaux sxi amis ilin, precipe tiujn, kies gepatrojn sxi konis dum
ilia juneco. El tiuj cxi, la plej de sxi amata estis la beleta,
dolcxa dekokjara Nest. Sxi gxuis rigardadi la knabinon sidante inter
la gehxoristoj apud sxia fiancxo, kiu estis lerta kaj inteligenta
frizisto el la proksima urbo. Oni sciis ke sxi jam acxetis multe da
utilaj ornamoj, trikotajxoj kaj fajencoj por la estonta domo de
Nest--la domo en kiun, post unu aux du jaroj, la fiancxino estos
kondukata kun la eksplodo de du aux tri cent pafiletoj, kun la
piedfrapado de cent kvindek gxis ducent cxevaloj kaj azenoj, kun la
kantoj, kriegoj kaj koraj gratuloj de kvin aux ses cent homoj, cxar
la familio de Nest estis granda, kaj tre respektinda en tiu loko.
Unu Dimancxon, Nia Frauxlino vidis Nest inter la gehxoristoj, sed ne
estis sxiaflanke la _Cariad_'o.[8] La sekvantan Dimancxon sxi
rimarkis samon, kaj revidis la knabinon palan, solan, kaj
melankolian. Sxi informigxis pri la kauxzo de tio cxi, kaj sciigxis,
ke kelkaj terfosistoj (unu el kiuj deziris edzinigi Nest) atakis
inside la junan friziston, lin bategis kaj piedfrapis gxis kiam
li ne povis sin movi. Ili minacis lin kaj diris, ke se li iam
kuragxus reveni en tiun vilagxon, ili kasxus lian korpon tie, kie gxi
nur trovigxus je la Fina Jugxo.
Nia Frauxlino multe indignis, ke tia insulto al la tuta vilagxo ne
estis jam punita de gxiaj viroj. Oni sxin klarigis ke tiuj
terfosistoj estis: "Tre grandaj viroj, atletoj. Kaj nombras preskaux
sesdek, kaj la tuta parohxo nur enhavas kvardek virojn. Sed ili
foriros tuj kiam la nova strato estos finigita, kaj neniu povas
devigi Nest edzinigxi. Cxu sxi ne povos nenii al sxi la plezuron vidi
la _Cariad_'on gxis kiam liaj malamikoj foriros?"
Nia Frauxlino auxskultis, sed ne aprobis; tute ne!
Dimancxo denove alvenis, kaj sxi, dum la preteriro al la granda arbo,
vidis multajn vilagxanojn kiuj tie atendis siajn patrinojn, fratinojn
aux amantinojn; cxar la viroj tiam nur malofte eniris la pregxejon,
krom pro edzigoj kaj enterigiroj. Sxi ankaux vidis grandegan
terfosiston klinanta kontraux stango apud lageto, kaj sxi lauxte
diris, ke sxi hontus je sxia lando, se li ne havus plenegan
trempadon.
La Dimancxon sekvantan la sama vidajxo frapis sxiajn okulojn. Tuje
sxi alproksimigxis al la homoj sub la arbo kaj diris al ili kiel
estas malkuragxeco permesi, ke fremdulo tiamaniere insultu ilin.
"Kial," sxi diris, "vi ne lin jxetos en la lageton?" Sxiaj paroloj
produktis nenian videblan efekton, sxi do furiozigxis kaj ekkriis:
"Nun, cxu ne trovigxas inter vi ecx unu viro? Bone! per Dio, gxin
faros mi mem!"
Per rapidaj longaj pasxoj sxi marsxis al la terfosisto, lin ekkaptis
je la gorgxo kaj forjxetis lin en la akvon.
Neniam li tie revidigxis. Oni raportis ke liaj kunlaborantoj tiel lin
mokis, tial ke li estis jxetita de virino, en akvon ke li lasis ilian
bandon, kaj rapide flugis el la lando.
Post mallonga tempo, Nest edzigis sian dandan, malgrandan urbanan
_Cariad_'on. La juna paro cxiam dankis la karan Frauxlinon pro sia
felicxeco, kiun ili sxuldis al sxia decida konduto; kaj la Frauxlino
estis ecx pli respektegata kaj amata de sxiaj najbaroj.
La morto de nia Frauxlino similis je sxia vivo.
Kiam sxi kredis, ke la fino alproksimigxis, sxi venigis la vilagxan
cxarpentiston, kaj donis al li la mendojn por sxia cxerko kaj cxiujn
la ordonojn por nemultekosta enterigiro.
Post kelkaj semajnoj sxi unu mateno sentis, ke sxia animo baldaux
foriros. Al la karaj parencoj kaj amikoj, kiuj staris cxirkaux la
lito, sxi donis belegajn donacetojn kaj amindajn adiauxparolojn. Sxi
estis tiel trankvila, kaj sxia vocxo estis tiel gaja, ke neniu
ploris. Kiam sxi diris: Mi estas laca; sxi fermis la okulojn, kaj
neniam ilin malfermis.
Multaj ploris sian Frauxlinon.
FOOTNOTE:
[8] _Tiu cxi vorto signifas "reciproka amo," ne nur inter
viro kaj virino, sed ankaux inter patro kaj filo, aux amikoj. Gxi do
sxajnas nehavi perfektan tradukon Esperantan.--E.W._
UNU NOKTO EN "CALABRE."
Eltirajxo el Paul Louis Courrier. Tradukita de Paul Boulet.
Ian tagon, mi vojagxis en "Calabre."
Estas lando de malbonaj homoj kiuj, mi kredas, amas neniun kaj
malamas precipe la Francojn. Klarigi al vi tion, estus tro longa;
suficxas diri ke ili malamegas nin, kaj ke oni pasas tre malagrable
la tempon kiam oni estas cxe ili.
Kiel kunvojagxanto, mi havis junulon.
En tiuj montoj, la vojoj estas valegoj; niaj cxevaloj marsxis
multepene; mia kamarado rajdis antaux mi; vojeto kiu sxajnis al li
pli irebla kaj malpli longa perdigis nin...
Gxis la eknokto ni sercxis nian vojon tra tiuj arbaroj; sed, ju pli
ni sercxis, des pli ni perdigxis, kaj la nokto estis densa kiam ni
alvenis apud tre nigra domo... Ni eniris gxin, ne sen suspekto, sed
kiel fari?
Tie, ni trovis la tutan familion de karbisto, sidante cxirkaux tablo
kie, cxe la unua vorto, oni invitis nin.
Nia junulo ne petigis sin. Jen, ni estas mangxanta kaj trinkanta,
almenaux li, cxar mi, mi ekzamenis la lokon kaj la mienon de niaj
mastroj.
Tiuj cxi havis certe mienon de karbistoj, sed la domo ..., vi estus
kredinta ke gxi estas armilejo. Tie estis nur pafiloj, pistoloj,
glavoj, trancxiloj, trancxilegoj. Cxio malplacxis al mi kaj mi facile
vidis ke mi ankaux malplacxis.
Kontrauxe, mia kamarado sxajnis kvazaux li estis ano de la familio:
li ridis, li parolis kun ili. Pro malsingardemeco, kiun mi devus esti
antauxpensinta, li unue diris de kie ni elvenis, kien ni iris, kiuj
ni estis! Francoj, pensu iom do! Cxe niaj plej mortigeblaj amikoj,
solaj, perditaj, tiel malproksime de cxiu homa helpo! Plie, por
montri cxion kio povis perdigi nin, li sxajnigxis ricxa, promesis al
tiuj homoj pro la elspezo kaj por niaj morgauxaj gvidistoj, tion kion
ili dezirus. Fine, li parolis pri sia valizo, petante ke oni zorgu
gxin multe, ke oni metu gxin apud lia lito. Li ne volis, li diris,
alian kapkusenon. Oni povis kredi, ke ni portis la kronajn
diamantojn!
La vespermangxo finita, oni lasis nin. Niaj mastroj kusxis sur la
suba etagxo, ni, en la cxambro kie ni estis mangxintaj. Malalta
grenejo, kien oni supreniris per skabelego, estis la dormejo kiu nin
atendis, kvazaux nesto en kiu oni enirus, rampante sub traboj
sxargxitaj de provisajxoj por la tuta jaro.
Mia kamarado suprenrampis tien kaj kusxigxis, dormante la kapo sur la
multekosta valizo. Mi, determinata je maldormi, mi plibruligis la
fajron kaj sidigxis apud gxi.
La nokto estis preskaux finita tute trankvile, kaj mi komencis
rekuragxigxi kiam, je la horo kiu kredigis al mi, ke la tago baldaux
aperos, mi auxdis, sube de mi, nian mastron kaj lian edzinon paroli
kaj interdisputi; kaj, auxskultante per la kameno kiu komunikis kun
la suba kameno, mi perfekte komprenis tiujn cxi vortojn diritaj de la
edzo: "Nu, fine, ni vidu! Cxu mi devos mortigi ilin ambaux?"
Mi restis, apenaux spirante, mia tuta korpo, malvarma kvazaux
marmoro; vidante min, oni ne povis kredi cxu mi estis viva aux ne.
Dio mia! kiam mi pensas ankoraux je tio! Ni ambaux preskaux
senarmiloj, kontraux ili kiuj havis multe da ili, kaj mia kamarado
mortata de dormado kaj de laceco! Alvoki lin? fari bruon? Mi ne
kuragxis; foriri sole, mi ne povis; la fenestro estis nealta, sed,
sube, du dikaj hundoj bojegis kvazaux lupoj.
Post unu kvarono da horo, kiu sxajnis al mi tre longa, mi auxdis sur
la sxtuparo iun kaj per la fendoj de la pordo, mi ekvidis la patron,
lampo en unu mano, en la alia unu el liaj grandaj trancxilegoj.
Li unue supreniris, poste la edzino, kaj mi staris malantaux la
pordo; li malfermis gxin; sed, antaux ol eniri, li demetis la lampon
kaj la edzino gxin prenis. Poste, li eniris nudpiede, kaj sxi,
estante ekstere, diris al li mallauxte, kasxante per siaj fingroj la
lumon de la lampo: "Malrapide, iru malrapide!"
Kiam li estis apud la skabelego, li supreniris, sia trancxilego inter
siaj dentoj, kaj, alvenante cxe la lito kie tiu malfelicxa junulo
etendigxis, prezentante sian gorgxon malkovritan, li prenis la
trancxilon per unu mano, kaj per la alia ... li ekkaptis sxinkon kiu
pendis je la plafono, trancxis unu pecon kaj eliris sammaniere, ke li
estis enirinta. La pordo fermigxis, la lampo eliris, kaj mi restis
sola....
Tuj kiam la tago aperis, la tuta familio, grandabrue, venis vekigi
nin, kiel ni rekomendis tion.
Oni alportis la mangxajxojn; oni servis matenmangxon, tre puran, tre
bonan: mi certigas tion al vi. Du kaponoj partoprenis. "Vi devas, oni
diris la kunporti unu el ili kaj mangxi la alian." Vidante ilin, mi
fine komprenis la sencon de tiuj teruraj vortoj: "Cxu mi devas
mortigi ilin ambaux?"
Mi kredas ke estas facile diveni kion tio signifis!
CORRESPONDENCE NOTES.
The suggestion in No. 8 has already borne good fruit, and a weekly
meeting has been arranged every Monday at 6 p.m. at _The Club Cafe,
5, Bishopsgate Street Within, E.C._ During tea conversation in
Esperanto is compulsory, but after the meal is over discussions on
various topics take place in English. All members of the London
Esperanto Club and their friends are cordially invited to put in an
appearance when possible, and any foreign friends will of course be
especially welcome.
Another meeting has also been arranged for the first Thursday in
every month. This is exclusively for annual subscribers to The
Esperantist. The Editor will be at the before-mentioned Cafe
from 6-7 p.m., after which hour the Remington Typewriter firm
hard by has kindly placed a room at his disposal. Will readers please
come every first Thursday, with their proposals for the improvement
of this Gazette?
* * *
As has been announced elsewhere, a short three-day visit to Havre, at
the invitation of the Group there, is being arranged by the London
Esperanto Club for all members who can join. Will these kindly send
their names to C. W. T. Reeve, Esq., 63, Effingham Road, Lee, Kent?
There should be as little delay as possible, so that arrangements may
be made with the L. & S.W. Railway Co. as to special facilities, etc.
It is expected that, encouraged by the most cordial reception
accorded by our Boulogne friends at Whitsuntide, a large number of
members will make use of this opportunity for improving their
conversational powers with foreign friends.
* * *
The use of Sia and Lia puzzled one of our Correspondents. "Is it
essential or only optional to use Sia when it refers to the subject
of the sentence?" he asks. Sia _must_ be used in such a case instead
of Lia, unless, as happens once in a lifetime, ambiguity might arise
from such a course, in which case lia, sxia, etc., must be used
instead.
* * *
The fact that double letters only exist in Esperanto when two
roots, the one ending and the other beginning with the same letter,
are compounded (such as hommano) is frequently overlooked, and
orthographical mistakes result. This rule is not mentioned in the
Text-Books at present in use, and hence, no doubt, the frequency of
such mistakes.
* * *
_R.'s Epitome_ has proved a help to several students, and the author
has kindly sent another rhyme, which, we hope, may have a similar
result.
EG, when ending any word, shows a _high degree_.
Final ET, to birdo (bird), means a _little_ B.
EDZ is _married_, GE means _both_. BO prefixed, _in law_.
ESTR _master_; _member_ AN; IST a _professor_.
EK _just starts_; and AD _goes on_; RE _repeats_; again
ILO _tool_, and EJO _where_; INGO _holder_; then
ERO, _one of_; ARO _lot_; _females_ all have IN;
UJ _contains_; ID _the young_; ULO _greatest seen_.
IGX _becoming_; _causing_ IG; DIS just _separates_;
ECO, _abstract_; AJXO, _work_; MAL always _negates_.
EBLA _possibility_; INDA _worthiness_.
EMA shows _propensity_; adjectives I guess.
(H.W.R., Ipswich).
* * *
The order in which the suffixes should be added is logically
arranged. Take, for example, the word _Infan-in-eto_. _Infanetino_ is
not correct, because the _-et_ is added to give the diminutive.
_Infanino_, a little girl, _Infanineto_, a tiny little girl.
Similarly, in other cases, when two affixes are used in one word it
is easy to decide which has precedence.
* * *
Who was the first Englishman to learn Esperanto? We invite
correspondence on this interesting point. At the moment it seems that
the distinction belongs to H. L'Estrange Ewen, Esq., whose number is
3010, and who, a short time since, wrote us a letter using the old
style of writing, _i.e._, accents inverted, as in Bohemian, _e.g._,
[c with caron], not cx.
* * *
Pronunciation still presents occasional difficulties to our country
readers. The last query to hand deals with the sound of ajx. This
must be pronounced ahzh.
* * *
To those Correspondents who have asked: Which is the best way to
learn to speak Esperanto, we recommend them to talk at first to the
door, or any other inanimate object at hand.
Thus _Reading aloud_ (or, better still, Declaiming) is one of the
best exercises, and is a very great help to the rapid mastery of the
spoken language. When you have waded through the _Fundamenta
Krestomatio_ in this manner, and have spent a few days with
_Samideanoj_ who do not understand English, you should speak
Esperanto like a native!
End of Project Gutenberg's The Esperantist, Vol. 1, No. 9, by Various
*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK THE ESPERANTIST, VOL. 1, NO. 9 ***
***** This file should be named 34043.txt or 34043.zip *****
This and all associated files of various formats will be found in:
https://www.gutenberg.org/3/4/0/4/34043/
Produced by David Starner, Andrew Sly and the Online
Distributed Proofreading Team at https://www.pgdp.net (This
book was produced from scanned images of public domain
material from the Google Print project.)
Updated editions will replace the previous one--the old editions
will be renamed.
Creating the works from public domain print editions means that no
one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
(and you!) can copy and distribute it in the United States without
permission and without paying copyright royalties. Special rules,
set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark. Project
Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
charge for the eBooks, unless you receive specific permission. If you
do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
rules is very easy. You may use this eBook for nearly any purpose
such as creation of derivative works, reports, performances and
research. They may be modified and printed and given away--you may do
practically ANYTHING with public domain eBooks. Redistribution is
subject to the trademark license, especially commercial
redistribution.
*** START: FULL LICENSE ***
THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
distribution of electronic works, by using or distributing this work
(or any other work associated in any way with the phrase "Project
Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
Gutenberg-tm License (available with this file or online at
https://gutenberg.org/license).
Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
electronic works
1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
and accept all the terms of this license and intellectual property
(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all
the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.
1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be
used on or associated in any way with an electronic work by people who
agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few
things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
even without complying with the full terms of this agreement. See
paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project
Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
works. See paragraph 1.E below.
1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual works in the
collection are in the public domain in the United States. If an
individual work is in the public domain in the United States and you are
located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
are removed. Of course, we hope that you will support the Project
Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
the work. You can easily comply with the terms of this agreement by
keeping this work in the same format with its attached full Project
Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.
1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern
what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in
a constant state of change. If you are outside the United States, check
the laws of your country in addition to the terms of this agreement
before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
creating derivative works based on this work or any other Project
Gutenberg-tm work. The Foundation makes no representations concerning
the copyright status of any work in any country outside the United
States.
1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg:
1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate
access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
copied or distributed:
This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org
1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
and distributed to anyone in the United States without paying any fees
or charges. If you are redistributing or providing access to a work
with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
1.E.9.
1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
with the permission of the copyright holder, your use and distribution
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked
to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
permission of the copyright holder found at the beginning of this work.
1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
License terms from this work, or any files containing a part of this
work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.
1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
active links or immediate access to the full terms of the Project
Gutenberg-tm License.
1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
word processing or hypertext form. However, if you provide access to or
distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
License as specified in paragraph 1.E.1.
1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.
1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing
access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
that
- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
you already use to calculate your applicable taxes. The fee is
owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
has agreed to donate royalties under this paragraph to the
Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments
must be paid within 60 days following each date on which you
prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
returns. Royalty payments should be clearly marked as such and
sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
address specified in Section 4, "Information about donations to
the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."
- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
License. You must require such a user to return or
destroy all copies of the works possessed in a physical medium
and discontinue all use of and all access to other copies of
Project Gutenberg-tm works.
- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
electronic work is discovered and reported to you within 90 days
of receipt of the work.
- You comply with all other terms of this agreement for free
distribution of Project Gutenberg-tm works.
1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
electronic work or group of works on different terms than are set
forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark. Contact the
Foundation as set forth in Section 3 below.
1.F.
1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
works, and the medium on which they may be stored, may contain
"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
your equipment.
1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
liability to you for damages, costs and expenses, including legal
fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
DAMAGE.
1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
written explanation to the person you received the work from. If you
received the work on a physical medium, you must return the medium with
your written explanation. The person or entity that provided you with
the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
refund. If you received the work electronically, the person or entity
providing it to you may choose to give you a second opportunity to
receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy
is also defective, you may demand a refund in writing without further
opportunities to fix the problem.
1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER
WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.
1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied
warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any
provision of this agreement shall not void the remaining provisions.
1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
with this agreement, and any volunteers associated with the production,
promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
that arise directly or indirectly from any of the following which you do
or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.
Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm
Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
electronic works in formats readable by the widest variety of computers
including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists
because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
people in all walks of life.
Volunteers and financial support to provide volunteers with the
assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg-tm's
goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
remain freely available for generations to come. In 2001, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
and the Foundation web page at https://www.pglaf.org.
Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive
Foundation
The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
Revenue Service. The Foundation's EIN or federal tax identification
number is 64-6221541. Its 501(c)(3) letter is posted at
https://pglaf.org/fundraising. Contributions to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
permitted by U.S. federal laws and your state's laws.
The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
throughout numerous locations. Its business office is located at
809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email
business@pglaf.org. Email contact links and up to date contact
information can be found at the Foundation's web site and official
page at https://pglaf.org
For additional contact information:
Dr. Gregory B. Newby
Chief Executive and Director
gbnewby@pglaf.org
Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation
Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
spread public support and donations to carry out its mission of
increasing the number of public domain and licensed works that can be
freely distributed in machine readable form accessible by the widest
array of equipment including outdated equipment. Many small donations
($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
status with the IRS.
The Foundation is committed to complying with the laws regulating
charities and charitable donations in all 50 states of the United
States. Compliance requirements are not uniform and it takes a
considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
with these requirements. We do not solicit donations in locations
where we have not received written confirmation of compliance. To
SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
particular state visit https://pglaf.org
While we cannot and do not solicit contributions from states where we
have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
against accepting unsolicited donations from donors in such states who
approach us with offers to donate.
International donations are gratefully accepted, but we cannot make
any statements concerning tax treatment of donations received from
outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff.
Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
methods and addresses. Donations are accepted in a number of other
ways including including checks, online payments and credit card
donations. To donate, please visit: https://pglaf.org/donate
Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic
works.
Professor Michael S. Hart was the originator of the Project Gutenberg-tm
concept of a library of electronic works that could be freely shared
with anyone. For thirty years, he produced and distributed Project
Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.
Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily
keep eBooks in compliance with any particular paper edition.
Most people start at our Web site which has the main PG search facility:
https://www.gutenberg.org
This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.